संस्कृतव्याकरणे अनिवृत्ताः : पाणणनीयव्यवस्थायााः ववशेषसन्दर्भेण सह एकाः अध्ययनाः

Abstract

अस्स्िन् पत्रे पाणणनीयस्य अ????ाध्यायी - ढाञ्चे अननवृत्तानां ( अव्ययानां ) परीक्षणं कृत्वा संस्कृतव्याकरणे तेषां
र्भाषावैज्ञाननकिहत्त्वस्य अन्वेषणं कृति ् अस्स्त । अनििृत्ााः , र्भाषाववज्ञानववश्लेषणे प्रायाः उपेक्षक्षतााः , शब्दाथतसूक्ष्ितानां
संप्रेषणे, वाक्यववन्याससम्बन्धानां चचह्नीकरणे, प्रवचनस्य संरचनायां च िहत्त्वपूणाां र्भूमिकां ननवतहस्न्त पाणणनी इत्यस्य
सावधानीपूवतकं वगीकरणं ननयिाधाररतव्यवस्था च एतेषां तत्त्वानां अवगिनाय एकं सुदृढं रूपरेखां प्रदानत , तेषां ववववधकायां
र्भाषायां योगदानं च प्रकाशयनत पाणणनीयस्य अव्ययस्य उपचारस्य ववश्लेषणं कृत्वा अयं अध्ययनाः
आधुननकसैद्दास्न्तकप्रनतिानानाि ् अन्ताः अवप र्भाषाववश्लेषणस्य तस्य दृव????कोणस्य स्थानयसान्दमर्भतकतां प्रदशतयनत। पाणणनी
इत्यस्य काये जननव्याकरणस्य कम््यूटेशनल ् र्भाषाववज्ञानस्य च सिकालीनसंकल्पनानां पूवातनुिानं कृत्वा रूपस्य कायतस्य
च अन्तरक्रियायााः गहनबोधाः प्रकामशताः अस्स्त पत्रं अनिवृत्ताः , वाक्यननिातणे तेषां वाक्यववन्यासकायां , प्रवचनसङ्गनतषु तेषां
योगदानं च इनत ववषये गहनतया गच्छनत। एतेषु तत्त्वेषु पाणणनी इत्यस्य अन्वेषणं र्भाषामसद्दान्तस्य अस्िाकं अवगिने कथं
योगदानं करोनत इनत अग्रे अन्वेषयनत , तस्य व्यवस्स्थतदृव????कोणस्य िूल्यं प्रकाशयनत। आधुननकर्भाषाववदाः पाणणनीयस्य
कायतस्य ऐनतहामसकसन्दर्भां ज्ञात्वा तस्य ववश्लेषणात् र्भाषासंरचनायााः कायतस्य च सावतत्रत्रकमसद्दान्तानां बहुिूल्यं अन्वेषणं
संग्रहीतुं शक्नुवस्न्त अन्तताः अयं अध्ययनाः संस्कृतव्याकरणे अननवृत्तानां िहत्त्वं रेखांकयनत , र्भाषाववश्लेषणाथां
आधारर्भूतग्रन्थरूपेण पाणणनीयस्य अ????ाध्यायी इत्यस्य स्थानय िहत्त्वं पुनाः पु????यनत।